Aanpak

De tweede campagne werd nationaal gelanceerd in september 2017. De campagne richtte zich op het belang van snelle behandeling van hiv en het snel laten testen nadat risico is gelopen op hiv. De campagne nam angsten voor de uitslag van een test weg, door te laten zien dat hiv maar een zeer beperkte invloed heeft op de rest van je (seks)leven.

De campagne bestond uit drie onderdelen:

1. Filmpjes die dagelijkste situaties uit het leven van MSM tonen en waarin een hiv-positieve status en de voordelen van hiv-behandeling worden gepresenteerd op een normatieve en nonchalante manier. De filmpjes droegen zo bij aan de normalisering en de-stigmatisering van hiv en de behandeling ervan.
2. De verkoop van wenskaarten die de boodschap overbrachten dat je ook met hiv gezond kunt leven, mits je op tijd met de behandeling start.
3. Een website – Laatjesneltesten.nl – die aanvullende informatie bood over de voordelen van vroege behandeling (cART) en het snel laten testen nadat risico is gelopen. De website bood de gebruikers advies-op-maat en toonde verschillende testmogelijkheden op basis van hun woonregio.

Resultaten

De campagne kreeg nationale media-aandacht en de website werd meer dan 32.000 keer bekeken. De risico-check werd meer dan 9.000 keer ingevuld. De advertenties en filmpjes zijn samen meer dan 3 miljoen keer bekeken (1 januari 2018).

Voor de campagne werd er een nulmeting gedaan, en na de campagne vond er opnieuw een test plaats. Ongeveer een derde van de respondenten die in de nulmeting waren opgenomen, deed mee aan de test nadien. Het aantal respondenten dat het belangrijk vond om zo snel mogelijk op hiv te testen steeg met bijna 19%. Ten tweede vonden we een toename van 8,8% bij respondenten die het erg belangrijk vinden om snel behandeld te worden na een hiv-diagnose. Ten derde werd een toename van 4,27% gevonden in het niet wachten op behandeling na de diagnose. Van de respondenten had 25,89% de one night stand video gezien en 42,39% de video over het kopen van een huis. Het lijkt aannemelijk dat de campagne een positief effect heeft gehad. Het is aannemelijk dat de respondentengroep bestond uit mannen die seksuele gezondheid belangrijker vonden dan de gemiddelde MSM.

Aanpak

Nu hiv niet langer een dodelijke ziekte is maar een chronische, bestaat de vraag of risicogroepen zich daadwerkelijk realiseren wat het betekent om hiv te hebben. Als hiv-negatieve MSM de implicaties van hiv als chronische ziekte onderschatten, zullen ze minder actief zijn in het voorkomen van een infectie met behulp van condooms of PrEP. We willen daarom onderzoeken of zulke bewustzijnsgaten bestaan, en zo ja, een interventie ontwikkelen om zulke opvattingen bij te stellen en MSM te motiveren om een hiv-infectie te voorkomen.

Deze campagne bestaat uit twee stappen:

• Stap 1:

Voor de eerste studie is kwalitatief onderzoek uitgevoerd naar de ervaring van een hiv-diagnose en de last hiervan onder MSM die vanaf 2014 zijn gediagnosticeerd. De tweede studie deed middels een online vragenlijst onderzoek naar de veronderstelde last van hiv als een chronische ziekte onder hiv-negatieve MSM en de ervaren last van hiv als chronische ziekte onder hiv-positieve MSM.

• Stap 2:

Gebaseerd op de bevindingen van de eerste studie ontwikkelt het H-TEAM een hiv-preventie interventie. De campagne zal bestaan uit een interventie-op-maat om kennistekorten en problematische aannames over hiv als een chronische ziekte bij te stellen onder hiv-negatieve MSM. Op deze manier willen we de basismotivatie om actief te beschermen tegen hiv – ook in zijn chronische vorm – vergroten.

Resultaten

Het kwalitatieve deel van de eerste studie is afgerond. Er zijn 18 interviews afgenomen onder MSM die tussen 2014 en 2018 zijn gediagnosticeerd met hiv. Hieruit kwam naar voren dat na een periode van gewenning, een aantal aspecten van de hiv-infectie door recent geïnfecteerde MSM nog steeds als last werd ervaren. Dit waren voornamelijk aspecten gerelateerd aan stigma en sociale ervaringen, naast een aantal aspecten gerelateerd aan de behandeling zelf.

Het kwantitatieve deel van de eerste studie is inmiddels ook afgerond. Op basis van de thema’s die naar voren kwamen uit het kwalitatieve gedeelte zijn twee aangepaste vragenlijsten opgesteld om de ervaren last onder hiv-positieve mannen en de veronderstelde last onder hiv-negatieve mannen te meten. De vragenlijsten werden online geadverteerd in gay social media en dating . In totaal werden er 1578 vragenlijsten volledig ingevuld (449 hiv-positieve mannen/1138 hiv-negatieve mannen). Om te kunnen vaststellen welke aspecten van leven met hiv worden onder- of overschat door hiv-negatieve MSM werd een additionele enquête afgenomen, welke door 1388 respondenten werd ingevuld (950 hiv-positieve MSM/438 hiv-negatieve MSM).

De belangrijkste resultaten van de studie concludeerden:

• Een kwart van de hiv-negatieve MSM zag HIV niet als een ernstige ziekte, hetgeen geassocieerd was met meer seksueel risicogedrag. De verwachte lasten betroffen met name interpersoonlijke aspecten van leven met hiv.
• Hiv-negatieve MSM overschatten de negatieve last van leven met hiv in 97% van de gevallen. Betreffende algemene impact verwachtten hiv-negatieve MSM met name verslechterde kwaliteit van leven, een slecht gevoel over de hiv-status en mindere acceptatie van het hebben van hiv dan hiv-positieve MSM.

Meer onderzoek en discussie zal gevoerd moeten worden over hoe de nadelen van het leven met hiv succesvol te communiceren zonder stigmatisering en discriminatie te voeden.

De volledige resultaten van dit onderzoek zijn in de volgende publicaties te lezen:

• Burden of living with HIV among men who have sex with men: a mixed-methods study.
• The Burden of Living with HIV is Mostly Overestimated by HIV-Negative and Never-Testen Men Who Have Sex with Men.
• Factors associated with Never Testing for HIV: Directions for Targeted Interventions Among Men Who Have Sex with Men.
• Prevention challenges with current perceptions of HIV burden among HIV-negative and never-tested men who have sex with men in the Netherlands: a mixed-methods study.